Түркия

Википедия дан
(Түркия Республикасы барагынан багытталды)

Түркия Республикасы
түрк. Türkiye Cumhuriyeti

Flag of Turkey.svg Герб
Мамлекеттик Желеги Мамлекеттик Герби
Урааны: «Yurtta Barış, Dünyada Barış»
«Үйдө тынчтык, дүйнөдө тынчтык»
Гимн: «İstiklâl Marşı»
«Эгемендүүлүк маршы»
Turkey (orthographic projection).svg
Негизделген 29-чи октябрь 1923-ж.
Расмий тили Түркчө
Борбор шаары Анкара
Ири шаарлар Ыстанбул, Анкара, Измир, Бурса, Адана
Президенти
Вице-президенти
Ассамблеянын президенти
Режеп Тайип Эрдоган
Фуат Октай
Мустафа Сентоп
Аянты
• Жалпы
• Суу бетинин %.
4-чү - дүйнөдө
783.562 km2 км²
13.930 km2
Калкы
• Бааланган (2019)
Жыштыгы

83.154.997 адам (18-чү)
105/km2 ад./км²
ИДП (САМ)
  • Бардыгы (2019)
  • Ар бир жанга

2,274 трлн $ (13-чи)
27.391 $
АДӨИ ( 2018) 0.806[1] (өтө жогору) (59-чи)
Этнохороним Түрктөр,
жана Түркия кирет
Акча бирдиги Түрк лирасы
(TRY, )
Домени .tr
ISO коду TR
ЭОК коду TUR
Телефон коду +90
Убакыт аралыгы UTC +3

Түркия (түрк. Türkiye - Түркие), расмий аты Түркия Республикасы (түрк. Türkiye Cumhuriyeti) — Европа жана Азия материктеринин ортосунда, Кичи Азиянын түндүгүндө жайгашкан. Түркия Республикасы 1923-жылы Осмон империясы жоюлгандан кийин Мустафа Кемал Ататүрк тарабынан негизделген. Түркиянын валютасы - түрк лирасы.

Борбору[оңдоо | булагын оңдоо]

Түркия Республикасынын борбору - Анкара (Ankara). Деңиз денгеелинен 950 м жайгашкан. Стамбул шаарындан кийин экинчи чоң шаар. Байыркы аты Ангора (Angora). Калкы - 5.153.000 киши.

Анкаранын райондору, кичирайондору.

Бөлгөлөр[оңдоо | булагын оңдоо]

7 чоң бөлгөсү бар. 1. Акдеңиз бөлгөсү (Akdeniz Bölgesi) 2. Чыгыш Анадолу бөлгөсү (Doğu Anadolu Bölgesi) 3.Эге бөлгөсү (Ege Bölgesi) 4. Түштүк-чыгыш Анадолу бөлгөсү (Güneydoğu Anadolu Bölgesi) 5. Орто Анадолу бөлгөсү (İç Anadolu Bölgesi) 6. Мармара бөлгөсү (Marmara Bölgesi) 7. Карадеңиз бөлгөсү (Karadeniz Bölgesi)

Шаарлары[оңдоо | булагын оңдоо]

Шаар калкынын саны боюнча 1 миллион кишиден көп тогуз ири шаарлары бар: Ыстанбул - 11 174 257, Анкара - 4 140 890, Измир - 3 175 133, Бурса - 1 979 999, Адана - 1 611 262, Конйа - 1 412 343, Газыантеп - 1 342 518, Анталья - 1 127 634, Мерсин - 1 056 331 киши.

Тил[оңдоо | булагын оңдоо]

Негизги макала: Түрк тили

Ыстамбул шаарынын диалекти ырасмий тил катары кабыл алынган.

Дин[оңдоо | булагын оңдоо]

Калктын 85

% пайызы мусулман (Ислам динин тутушат).
Ыстанбулдагы мечит.

Демография[оңдоо | булагын оңдоо]

Туркиянын 1927 - 2007 жылдары арасындагы Демографик айрымы.

Калктын акыркы тенденциялары[2]
жыл калктын саны
(31-декабрга карата)
эволюция
2008 71517100
2009 72561312 + 1,46 %
2010 73722988 + 1,60 %
2011 74724269 + 1,36 %
2012 75627384 + 1,21 %
2013 76667864 + 1,38 %
2014 77695904 + 1,34 %
2015 78741053 + 1,35 %
2016 79814871 + 1,36 %
2017 80810525 + 1,25 %
2018 82003882 + 1,47 %

Кооз жерлер[оңдоо | булагын оңдоо]

Каунос шаары азыркы Түркиянын аймагында жайгашкан, бирок, туристтер үчүн жетиштүү популярдуу эмес. Бирок, ошентсе да бул жакка келгендердин көпчүлүгү биздин доорго чейин угулуучу майда көмүү үчүн биринчи болуп кетишүүдө.[3]

Gallery[оңдоо | булагын оңдоо]

Түрк акындары[оңдоо | булагын оңдоо]

Негизги ; Жемал Огуз Өжал, Юнус Эмре

Телекөрсөтүүлөр[оңдоо | булагын оңдоо]

Дүйнөдө түрк телекөрсөтүүлөрүнө, ар кандай форматтагы программаларга жана анимациялык фильмдерге суроо-талап өсүүдө. Бүгүнкү күндө түрк киносу америкалык фильмдерден кийин дароо эле дүйнөдө бекем орунду ээлейт.[4]

Жазуулар[оңдоо | булагын оңдоо]

  1. Human Development Report 2019 (англ.). БУУнун текшерүү программасы. — Доклад о человеческом развитии (2019) на сайте Программы развития ООН. Текшерилген күнү 13 -сентябрь (аяк оона) 2019.
  2. Welcome to Turkish Statistical Institute (TurkStat)'s. Turkstat.gov.tr (9 -июнь (кулжа) 2019). Текшерилген күнү 23 Апрель 2020. Түп булактан архивделген күнү 9 -июль (теке) 2019..
  3. Түркия кызыктуу.
  4. Дүйнөдө түрк телекөрсөтүүлөрүнө суроо-талап өсүүдө.


Шилтемелер[оңдоо | булагын оңдоо]


 
Түрк тилдүү мамлекеттер
Азербайжан | Казакстан | Кыргызстан | Түркия | Түркмөнстан | Өзбекстан