Кербен (шаар)
| Шаар
Кербен 
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Кербен — Кыргызстандын Жалал-Абад облусунун Аксы районундагы шаар жана райондун борбору.
ААББТ коду ― 41 703 211 610 010[2].
Калкы — 29 792 адам (2020-жылы).
Географиясы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Кербен шаары Жалал-Абад облусунун борбору, Жалал-Абад шаарынан 220 км, Таш-Көмүр шаарындагы темир жолдон 60 км аралыкта, облустун түндүк-батыш тарабында жайгашкан.
Аксы районунун борбору болуп эсептелет. түштүк–батыш тарабынан Өзбекстан Республикасы, түштүк–чыгыш тарабынан Кош-Дөбө айыл аймагы, түндүк тарабынан Жерге-Тал жана Кашка-Суу айыл аймактары менен чектешет.
Чек ара сызыгынын узундугу – 44 км., чечилбегени – 7,7 км. Ички асфальт жолдун узундугу – 42 км. Тротуарлар – 22 км. Чарбалар аралык канал – 54 км., ички каналдар – 47 км., ички арыктар – 214 км. Шагал, топурак жолдор – 101 км. Электро линиянын узундугу – 48 км. Суу түтүктөрү – 49 км.
Аймактык рельефи тоолуу, климаты чукул континенталдуу ,жер ачык, күрөң коңур. Жалпы аянты – 16746 га, айыл чарба багытында – 10379 га, бардык айдоо жер – 3275, суулу – 1832, кайракы – 1443, үлүшкө берилген жерлер – 2658 га, суулуу – 1123 га, кайракы – 1535 га
- Күлүк-Дөбө – 443,84 га
- Ак-Дөбө – 699,82 га
- Жетиген – 383,84 га
- Беш-Коргон – 432,72 га
- Питомник – 110,0 га
- Курулуш – Мамай – 600,0 га
Тарыхы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Шаар 1930-жылы; Караван кыштагы болуп негизделген, 2004-жылдын 4-октябрда кыштакка шаар статусу берилип, аталышы Кербен болуп өзгөрүлгөн.
Аксы районунун Кербен айылы Кыргыз Республикасынын Президентинин 04.10.2004-жылдагы № 174 Мыйзамына ылайык Кербен шаарынын статусун алган. Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 05.08.2011-ж. № 451 токтомунун негизинде Кербен шаар башкармасы Кербен шаарынын мэриясы болуп өзгөргөн.
Мэрлери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Жунусалы Базарбаев 2006 - 2013
- Абдумалик Апсаматов 2013 - 2017
- Нарматалы Эсеналиев[3][4] 1-фестиваль, 2017 — 2021
- Нурбек Козубаев 2022 - 2023
- Эрнист Зияйдинов[5] 14-март, 2023 — азыркы учурда
Белгилүү инсандары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Жеңиш Бекболотов — КР ЖК депутаты, райондун акими
- Каныбек Нарбаев - КР башкы архитектору
- Райымбек Мамыров - КР ЖК депутаты, энергохолдинг ишканасынын жетекчиси
- Турсунбек Бекболотов — Профессор
- Гүлнара Тойгонбаева — ырчы
- Ильяс Кудретов — ырчы
- Жаныбек Наралиев — ырчы
Калкы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]| жылы | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2010 | 2013 | 2015 | 2017 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| адам. (миң) | ↗ 2007 | ↗ 2978 | ↗ 5879 | ↗ 9713 | ↗ 11649 | ↗ 13929 | ↗ 14100[6] | ↗ 14141 | ↗ 15400 | ↗ 25112 | ↗ 28300[7][7]. | ↗ 29792[8] |
Калктын саны – 25112, кожолуктун саны – 6263 (эркектер – 12716, аялдар – 12396)
- кыргыз – 22172
- өзбек – 2533
- орус – 178
- тажик – 86
- татар – 52
- украин – 36
- башка улуттар – 55
Окуу жайлары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Мектептер : жалпы орто – 9, негизги – 1
- Ж.Бөкөнбаев – 72 – мугалим, 1025 – окуучу
- С.Качыкеев – 24 – мугалим, 256 – окуучу
- Т.Уметалиев – 62 – мугалим, 995 – окуучу
- В.Д. Линский – 17 – мугалим, 189 – окуучу
- К.Өмүралиев – 17 – мугалим, 112 – окуучу
- А.Жоробеков – 39 – мугалим, 443 – окуучу
- Н.Мамбетов – 49 – мугалим, 725 – окуучу
- А.Бегимкулова – 20 – мугалим, 196 – окуучу
- Мамай – 11 – мугалим, 54 – окуучу
- Ж.Мавлянов – 57 – мугалим, 586 – окуучу
Атайын окуу жайлар :
- № 69 – кесиптик лицей – 14 мугалим, 12 устат, 160 окуучу,
- АПФ ЖАМУ – 26 мугалим, 410 – окуучу
Мекемелер жана ишканалар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Балдар бакчалары – 8
- № 1 «Жеткинчек» – 23 – тарбиячы, 227 – балдар
- № 2 «Келечек» – 27 – тарбиячы, 205 – балдар
- № 3 «Бүчүр» – 20 – тарбиячы, 145 – балдар
- № 4 «Таң-Шоола» – 12 – тарбиячы, 54 – балдар
- № 5 «Наристе» – 11 – тарбиячы, 73 – балдар
- № 6 «Ак-Куу» – 15 – тарбиячы, 104 – балдар
- № 7 «Алтын балалык» -14- тарбиячы, 55 – балдар
- № 8 «Ак-Дөбө» -100-орундуу 2015-жылдын май айында ишке кирген.
Китепканалар – 13: райондук – 2, айылдык – 3, мектеп арасында – 8. Мончо : коомдук – 5, менчик – 124. Саламаттыкты сактоо мекемелери : Аймактык оордукана – 1. Мекеме ишканалар – 63 АЗС – 5 Скважиналар – 8 Атайын таштандыларды төгүүчү жай – 1 Базар муниципалдык менчикте – 1, жеке менчик – 4 Мечиттер – 12 Вет. сервис – 2 Тех. сервис – 2
Өнөр жай ишканалары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Мөмө кургатуучу цех – 23
- Машина оңдоочу жай – 10
- Жыгач иштетүүчү цех – 6
- Пилорама – 5
- Ширетүүчү цех – 3
- Тегирмен – 4
- Май чыгаруучу цех – 4
- Пахта тазалоочу цех – 2
- Винцех – 1
- Сүттү кайра иштетүүчү цех – 1
- Пластик чыгаруучу цех – 3
- Тигүүчү цех – 4
Булактар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ Эрнист Зияйдинов назначен мэром города Кербен
- ↑ Кыргыз Республикасынын администрациялык-аймактык жана аймактык бирдиктердин объектилерин белгилөө тутумунун мамлекеттик классификатору
- ↑ Кербен шаарынын мэрлик кызматына Нарматалы Эсеналиев шайланды
- ↑ Кербен шаарынын мэри Archived 2018-01-20 at the Wayback Machine (кырг.)
- ↑ Эрнист Зияйдинов назначен мэром города Кербен
- ↑ 2009 калкты каттоо. Жалал-Абад облусу. Текшерилген күнү 24 -август (баш оона) 2014. Түп булактан архивделген күнү 10 -август (баш оона) 2011.
- ↑ 7.0 7.1 2017-жылдагы Кыргыз Республикасынын облустарынын, райондорунун, шаарларынын, шаар тибиндеги кыштактарынын калкынын саны, Численность населения Кыргызской Республики на 1 января 2017 года
- ↑ 2020 калкты каттоо. Жалал-Абад облусу. Текшерилген күнү 24 -август (баш оона) 2014. Түп булактан архивделген күнү 10 -август (баш оона) 2011.
http://www.nazarnews.kg/news/1661 Archived 2017-06-06 at the Wayback Machine
https://www.super.kg/mobile/kabar/news/142221/
https://sputnik.kg/society/20161208/1030674607/akysyz-ehlektr-ehseptegichter.html
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 4-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2012. 832 бет, илл. ISBN 978 9967-14-104-9
