Аксы району

Википедия дан
Аксы району

Аксы району картада

Өлкө:

Кыргызстан

Абалы:

Район

Киргени:

Жалал-Абад облусу

Акимий борбору:

Кербен

Ири шаары:

Кербен

Түзүлгөн убакыты:

6-март, 1992-жыл

Аким:

Замирбек Сыдыков[1]

Калкы (2017):

135 010 адам[2]

Улуттук курамы:

кыргыздар — 95,1%
өзбектер — 4,2%
орустар — 0,3 %[2]

Диний курамы:

ислам,

Саат алкагы:

UTC+6

Телефон коду:

+996 3724

Унаа коду:

04

Ырасмый сайты

Аксы району (1992-жылга чейин — Жаңы-Жол району) — Кыргызстандын Жалал-Абад облусундагы район. Административдик борбору — Кербен шаары[3].

Географиясы[оңдоо | булагын оңдоо]

Район облустун борбору Жалал-Абад шаарынан түндүк-батыш тарапта, деңиз деңгээлинен 1200 метр бийиктикте, Фергана өрөөнүнүн түндүк четинде жайгашкан.

Аксы району Өзбекстандын Наманган облусунун төрт району менен чектешет (Жаңы-Коргон, Чартак, Үйчү, Үч-Коргон). Аксы районунун Өзбекстан Республикасы менен болгон чек арасынын узундугу 142 км түзөт.

Райондун аймагында азыркы убакта төмөнкү коруктар түзүлгөн жана иштейт:

Калкы[оңдоо | булагын оңдоо]

Кыргызстандын 2009-жылкы элди каттоосу боюнча райондун калкынын саны 113010 адам. Алардын ичинен кыргыздардын саны 107447 адам (95,1 %), өзбектер — 4802 адам (4,2 %), орустар — 305 адам (0,3 %).

Аксы районунун түштүгү

Административдик бөлүнүшү[оңдоо | булагын оңдоо]

Аксы районунун курамына 11 айыл аймагы кирет:

  1. Авлетим айыл аймагы — Авлетим айылы
  2. Ак-Жол айыл аймагы — Ак-Жол айылы
  3. Ак-Суу айыл аймагы — Ак-Суу айылы
  4. Жаңы-Жол айыл аймагы — Жаңы-Жол айылы
  5. Жерге-Тал айыл аймагы — Жерге-Тал айылы
  6. Кара-Жыгач айыл аймагы — Кара-Жыгач айылы
  7. Кара-Суу айыл аймагы — Көпүрө-Башы айылы
  8. Кашка-Суу айыл аймагы — Кашка-Суу айылы
  9. Кызыл-Туу айыл аймагы — Кызыл-Туу айылы
  10. Кош-Дөбө айыл аймагы — Кош-Дөбө айылы
  11. Назаралиев (Үч-Коргон) айыл аймагы — Нарын айылы

Талаш аймактар[оңдоо | булагын оңдоо]

Аксы районунун Өзбекстан менен болгон мамлекеттик чек арасынын бөлүктөрүндө 8 талаш жерлер бар, алардын жалпы аянты 513 га. Чек аранын белгисиздиги эки өлкөнүн жарандары ортосунда болуп чыккан чыр-чатактардын негизги себеби.

2002-жылы Аксы районунда калк менен укук коргоо органдары ортосунда жаңжал чыккан. Калктын талаптарынын бири болуп кыргыз-кытай мамлекеттик чек арасы жөнүндөгү келишимден баш тартуу болгон.

Тарыхы[оңдоо | булагын оңдоо]

Мунун Ош облусунун курамына кирчү. 1990-жылы Жалал-Абад облусуна өткөн. 1992-жылга чейин Жаңы-Жол району деп аталган.

Аксыдан чыккан белгилүү инсандар[оңдоо | булагын оңдоо]

Жеңижок Нүзүп Бий Токтосун Тыныбеков Бекназар Баатыр Алымкан Көксулуу

Бир катар даңазалуу инсандар, илимпоздор, коомдук ишмерлер чыккан.

Алардын арасында тарых илимдеринин кандидаты Туратбек Жоробеков (1946-2016), экономика илимдеринин кандидаты Кадыржан Райымбеков, педагогика илимдеринин доктору Сатканбай Момуналиев, биология илимдеринин кандидаты Максатбек Казакович Мамытбеков, саясат таануу илимдеринин кандидаты Уран Токтоназарович Ботобеков, ж.б. чыккан.

Маалымат каяктан алган[оңдоо | булагын оңдоо]