Нарын облусу

	Нарын облусу
Белгиси;	Желеги;
Өлкө:	Кыргызстан
Абалы:	Облус
Курамында:	1 шаар, 5 район
Акимий борбору:	Нарын
Түзүлгөн убакыты:	21-ноябрь 1939
Губернатору:	Эргешов Алтынбек Калдарович
Ырасмый тили:	Кыргыз тили
Калкы (2019):	287 000
Жыштыгы:	5,80 адам/км²
Улуттук курамы:	Кыргыздар: 275 631 - 99,29 %; Башкалар: 1 969 - 0.71 %;
Жер аянты:	45 200 км²
Саат алкагы:	UTC+6
ISO 3166-2 коду:	KG-N
Телефон коду:	+996 3722
Унаа коду:	H, N, 05
Ырасмый сайты
Нарын облусу Уикиказынада

Нарын облусу ― Кыргызстандын эң чоң облусу. СССРдин Жогорку Советинин Президиумунун 1939 жылдын Жетинин айынын 21деги буйругу менен Тянь-Шань облусу катары негизделген. 1988-жылы Тянь-Шань жана Ысык-Көл облустары бириктирилген. 1990-жылдын Бештин айынын 14үндө кайра Нарын жана Ысык-Көл облусу болуп бөлүнгөн.

Административдик-аймактык бөлүнүш[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Кошумча караңыз: Кыргызстандын_административдик-аймактык_түзүлүшү

Нарын облусунда 5 район, 1 шаар, 135 айыл бар.

Аталыш	Туу, герб	Турукттуу калк 2021, адам^[1]	Баш ийген айыл аймактар (а. а.) жана шаарлар^[2]	Айыл аймактарга жана шаарларга кирген айылдар
Ак-Талаа району		33 007	Ак-Тал айыл аймагы	Ак-Тал а.
			Ак-Чий айыл аймагы	Ак-Чий а., Жаңы-Тилек а.
			Баетов айыл аймагы	Баетов а., Кайыңды-Булак а.
			Жаңы-Талап айыл аймагы	Жаңы-Талап а.
			Жерге-Тал айыл аймагы	Жерге-Тал а., Чолок-Кайың а.
			Кара-Бүргөн айыл аймагы	Кара-Бүргөн а.
			Көк-Жар айыл аймагы	Көк-Жар а., Ак-Кыя а.
			Коңорчок айыл аймагы	Коңорчок а.
			Кош-Дөбө айыл аймагы	Кош-Дөбө а.
			Кызыл-Белес айыл аймагы	Кадыралы а.
			Терек айыл аймагы	Терек а., Орто-Сырт а.
			Тоголок-Молдо айыл аймагы	Кара-Ой а.
			Үгүт айыл аймагы	Үгүт а., Байгөнчөк а.
Ат-Башы району		55 771	Ак-Жар айыл аймагы	Ак-Жар а.
			Ак-Талаа айыл аймагы	Калинин а., Терек-Суу а.
			Ак-Моюн айыл аймагы	Ак-Моюн а., Бирдик а.
			Ак-Муз айыл аймагы	Ак-Муз а.
			Ат-Башы айыл аймагы	Ат-Башы а.
			Ача-Кайыңды айыл аймагы	Ача-Кайыңды а.
			Баш-Кайыңды айыл аймагы	Баш-Кайыңды а., Большевик а.
			Казыбек айыл аймагы	Казыбек а., Жыңы-Күч а.
			Кара-Коюн айыл аймагы	Кызыл-Туу а., Кара-Булуң а.
			Кара-Суу айыл аймагы	Кара-Суу а., Дыйкан а.
			Талды-Суу айыл аймагы	Талды-Суу а., Биринчи Май а., Өзгөрүш а.
Жумгал району	жок	44 866	Байзак айыл аймагы	Байзак а.
			Баш-Кууганды айыл аймагы	Баш-Кууганды а.
			Жумгал айыл аймагы	Жумгал а., Лама а.
			Кабак айыл аймагы	Табылгыты а., Арал а., Булуң а., Кең-Суу а., Котур-Суу а., Кызыл-Коргон а., Сары-Булуң а., Табылгы а.
			Көк-Ой айыл аймагы	Көк-Ой а., Кичи-Арал а.
			Куйручук айыл аймагы	Куйручук а.
			Кызыл-Жылдыз айыл аймагы	Кызыл-Жылдыз а.
			Миң-Куш айыл аймагы	Миң-Куш а., Кызыл-Сөөк а.
			Сүйүмбаев айыл аймагы	Таш-Дөбө а.
			Түгөл-Сай айыл аймагы	Түгөл-Сай а., Эпкин а.
			Чаек айыл аймагы	Чаек а., Ак-Татыр а., Беш-Терек а., Чукур-Аксеки а., Шортон а.
			Чоң-Дөбө айыл аймагы	Чоң-Дөбө а.
Кочкор району	жок	67 363	Ак-Кыя айыл аймагы	Кара-Суу а., Жаңы-Жол а.
			Кара-Суу айыл аймагы	Мантыш а., Ак-Талаа а., Кара-Мойнок а., Кызыл-Дөбө а., Орток а.
			Көк-Жар айыл аймагы	Көк-Жар а.
			Кочкор айыл аймагы	Кочкор а., Большевик а., Теңдик а.
			Кош-Дөбө айыл аймагы	Кара-Саз а., Кара-Күңгөй а.
			Кум-Дөбө айыл аймагы	Кум-Дөбө а., Ак-Жар а., Бугучу а., Шамшы а.
			Сары-Булак айыл аймагы	Ак-Кыя а., Сары-Булак а.
			Семиз-Бел айыл аймагы	Кара-Тоо а., Арсы а., Семиз-Бел а., Чекилдек а.
			Соң-Көл айыл аймагы	Төлөк а.
			Талаа-Булак айыл аймагы	Дөң-Алыш а., Комсомол а.
			Чолпон айыл аймагы	Чолпон а., Ак-Чий а., Ара-Көл а., Оро-Башы а., Осовиахим а., Тармал-Саз а., Туз а., Узун-Булак а., Эпкин а.
Нарын району	жок	49 955	Ак-Кудук айыл аймагы	Сегизинчи Март а., Ак-Кудук а., Шоро а.
			Достук айыл аймагы	Достук а.
			Дөбөлү айыл аймагы	Дөбөлү а., Алыш а., Кеңеш а.
			Жан-Булак айыл аймагы	Жан-Булак а.
			Жерге-Тал айыл аймагы	Жерге-Тал а., Жалгыз-Терек а., Кызыл-Жылдыз а.
			Казан-Куйган айыл аймагы	Казан-Куйган а., Кара-Үңкүр а.
			Кара-Кужур айыл аймагы	Лакол а., Жер-Көчкү а.
			Миң-Булак айыл аймагы	Куйбышев а., Миң-Булак а., Орнок а.
			Он-Арча айыл аймагы	Эчки-Башы а., Оттук а.
			Орток айыл аймагы	Таш-Башат а., Кайыңды а., Өрүк-Там а., Тамды-Суу а., Эки-Нарын а.
			Сары-Ой айыл аймагы	Сары-Ой а., Жылан-Арык а.
			Учкун айыл аймагы	Куланак а., Учкун а.
			Чет-Нура айыл аймагы	Орто-Нура а., Ак-Булуң а., Ак-Кыя а., Ийри-Суу а., Орто-Саз а., Өрүк-Там а., Төш-Булак а., Чет-Нура а.
			Эмгек-Талаа айыл аймагы	Ак-Талаа а., Тегерек а., Эмгек-Талаа а.
			Эмгекчил айыл аймагы	Эмгекчил а.
Нарын шаары		41 178	жок	жок

Булактарга шилтемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Калкы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

2002-жылы облустун аймагында республиканын калкынын 5,2% и (257,9 миң) жашаган. Алардын 98,8% кыргыздар, калгандары орус (0,2%), өзбек (0,3%) ж. б. улуттар. Республикада калкы эң сейрек отурукташкан облус, анын калкынын орточо жыштыгы: 1 км2 жерге 5,8 адам туура келет . Жумгал, Кочкор жана Нарын өрөөндөрүндө калк салыштырмалуу жышыраак отурукташкан. Негизинен автомобиль жолдорду жана сууларды бойлой жайгашкан. Шаар калкы облустун калкынын 18,1%ин түзөт (46,8 миң адам), алар Нарын ш-нда (41,4 миң), Достук (0,8 миң), Миңкуш (4,6 миң) шаарчаларында жашайт. Облустун ири кыштактары – Атбашы (11,9 миң), Кочкор (8,5 миң), Баетов (9,4 миң), Чаек (12,6 миң), Байзак (4,9 миң), Карасуу (4,1 миң), Кошдөбө (3,3 миң адам) ж.б. Облустун калкынын 42,7%ин эмгек курагына жете элек жаштар, 50,5%ин эмгек курагындагы адамдар, 8,8%ин улуу муундагы карылар түзөт. 2002-ж. атайын катталган жумушсуздардын саны 8,4 миң адамды түзгөн. Калктын миграциясы: облуска келгендер 2001-ж. 1388 адам, кеткендер 2575, миграциялык азаюу 1187 адамды түздү.

Облустун улуттук курамы:^[1]
	Саны 1989 жылы	%	Саны 1999 жылы	%	Саны 2009 жылы	%	Саны 2016 жылы	%
баары	247 931	100,00 %	249 115	100,00 %	257 768	100,00 %	277 655	100,00 %
Кыргыздар	240 726	97,09 %	245 924	98,72 %	255 799	99,24 %	275 539	99,24 %
Өзбектер	1 345	0,54 %	863	0,35 %	568	0,22 %	589	0,21 %
Дунгандар	492	0,20 %	399	0,16 %	429	0,17 %	445	0,16 %
Уйгурлар	609	0,25 %	527	0,21 %	339	0,13 %	342	0,12 %
Казактар	470	0,19 %	294	0,12 %	215	0,08 %	207	0,07 %
Орустар	2 919	1,18 %	647	0,26 %	157	0,06 %	102	0,03 %
Татарлар	406	0,16 %	252	0,10 %	153	0,06 %	148	0,05 %
Украиндер	362	0,15 %	63	0,03 %	23	0,01 %	18	0,00 %
Түрктөр	2	0,00 %	30	0,01 %	15	0,01 %	16	0,00 %
Түркмөндөр	31	0,01 %	16	0,01 %	12	0,00 %	14	0,00 %
Башкырлар	34	0,01 %	14	0,01 %	8	0,00 %	-	0,00 %
Немистер	68	0,03 %	19	0,01 %	2	0,00 %	3	0,00 %
башкалар	467	0,19 %	67	0,03 %	48	0,02 %	232	0,08 %

Булактарга шилтемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

↑ Перепись населения Киргизии 2009. Нарынская область. Текшерилген күнү 26 -август (баш оона) 2014. Түп булактан архивделген күнү 10 -август (баш оона) 2011.


Кыргызстандын акимий бөлүнүүсү
Облустар:	Баткен облусу · Жалал-Абад облусу · Нарын облусу · Ош облусу · Талас облусу · Чүй облусу · Ысык-Көл облусу
Шаарлар:	Бишкек · Ош

[1] Кыргыз Республикасынын облустарынын, райондорунун, шаарларынын, шаарчаларынын, айыл аймактарынын жана айылдарынын калкынын саны.

[Мамлекеттик_классификатор—11.05.2021——31—38-2] Мамлекеттик классификатор, 11.05.2021, к. 31—38

[Этно2009.Нарын-3] Перепись населения Киргизии 2009. Нарынская область. Текшерилген күнү 26 -август (баш оона) 2014. Түп булактан архивделген күнү 10 -август (баш оона) 2011.

[1]

[2]

[1]