Уоллис жана Футуна
Уоллис жана Футуна, расмий түрдө Уоллис жана Футуна аралдарынын аймагы (/ˈwɒlɪs fuːˈtuːnə/) — Тынч океандын түштүгүндөгү француз аралдарынын коому, түндүк-батышта Тувалу, түштүк-батышта Фижи, түштүк-чыгышта Тонга, чыгышта Самоа, түндүк-чыгышта Токелау.
Франциянын деңиздеги коомдук аянты | |||
Уоллис жана Футуна | |||
фр. Territoire des lies Wallis et Futuna | |||
| |||
Урааны: Liberté, égalité, fraternité | |||
---|---|---|---|
Гимни: «Марсельеза» | |||
Абалынын тарыхы |
1887: Уоллис протектораты | ||
Борбору |
Мата Уту | ||
Ири шаары |
Мата Уту | ||
Расмий тилдери | |||
Таанылган аймактык тилдери |
Уоллис тили • Футуна тили | ||
Этникалык улуттар |
59.1% Уоллистиктер | ||
Демоними |
уоллистик, футуналык | ||
Өкмөтү | |||
Падыша |
Паталионе Канимоа | ||
Мыйзамы | |||
Аянты | |||
• Жалпы |
142.422 | ||
Популяция | |||
• Калкынын саны |
11.151 (2023) | ||
• Жыштыгы |
78.3 киши/км2 | ||
Экономикасы | |||
• Жалпы ИДӨ |
188 млн$ | ||
• Ар бир жанга ИДӨ |
12,640$ | ||
Акча бирдиги |
Тынч океандык франк (₣) | ||
Убакыт аралыгы | |||
Телефон коду |
+681 |
Сыпаттама
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Тынч океандын түштүк-бөлүгүндө жайгашкан. Түндүгүнөн Тувалу, түштүгүнөн Самао, түштүк-чыгышынан Тонго, батышынан жана чыгышынан Фижи менен чектешет. Аралдын курамына 3 ири (Увала, Футуна, Алафи) жана 22 майда аралдар кирет. Туруктуу калк жашаган аймагы - Увеа жана Футуна. Аянты 274 км2. Калкы 12,2 миң (2013). Борбору - Мата-Уту. Расмий тили - француз тили.
Акча бирдиги - француз (контор) тынч океандык франкы. Аралдын аймагын (Футуна жана Алафи) 1616-ж. голландиялык деңиз саякатчылары Виллем Схаутан менен Якоб Лемер, Увеа а-н англиялык деңиз саякатчысы С. Уоллис ачкан. 1888-жылдан протекторат. 1961-жылдан Франциянын «деңиздеги алыскы департаменти», Учурдагы статуеуна 2003-жылдан ээ. Рельефи өтө тилмеленген. Климаты тропиктик пассаттык, нымдуу. Айлык орточо температурасы 25-26°С. Жылдык жаан-чачындын саш 2500-3000 мм. Ноябрдан апрелге чейин жаан чачын көп жаайт. Экономикасында Франциядан алган субсидиа, чет өлкөлүк кемелерге балык кармоо үчүн лицензия сатуу, Жаңы Каледонияга келип иштеген арал жарандарынын акча которуусу чоң роль ойнойт.
Экономикасы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]ИДПнин көлөмү 188 млн АКШ доллары. Аны киши башына бөлүштүргөндө 12,8 миң доллардан туура келет. Ошондой эле айыл чарбада маанилүү орунда. Чочко асыралып, үй куштары багылат. Балык кармалат. Жыгач даярдалат. Кокос пальмасы, нан дарагы, ямс, таро банан өстүрүлөт. Кол өнөрчүлүк (жыгачтан буюм-тайым жасоо) өнүккөн. Деңиз порттору: Мата-Уту, Леава (Футуна а-нда).
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- «Кыргызстан». Улуттук энциклопедия: 7-том / Башкы ред. Ү. А. Асанов. К 97. Б.: «Кыргыз энциклопедиясы» башкы редакциясы, 2015. - 832 б., илл. ISBN 978-9967-14-125-4
Океания өлкөлөрү | ||
---|---|---|
Эгемендүү мамлекеттер | Австралия • Вануату • Жаңы Зеландия • Кирибати • Маршалл Аралдары • Микронезия Федеративдик Штаттары • Науру • Палау • Папуа-Жаңы Гвинея • Самоа • Соломон аралдары • Тонга • Тувалу • Фижи | |
Ассоциацияланган мамлекеттер | Кук аралдары • Ниуэ аралы | |
Көз каранды аймактар | АКШ тышкы кичи аралдары • Америка Самоасы • Гавайи • Гуам • Жаңы Каледония • Исла-де-Паскуа • Норфолк аралы • Питкэрн аралы • Токелау • Түндүк Мариана аралдары • Уоллис жана Футуна • Француз Полинезиясы |