Мазмунга өтүү

Бабур атындагы Ош Мамлекеттик Академиялык өзбек музыкалуу драма театры: нускалардын айырмасы

Википедия дан
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary
No edit summary
16-сап: 16-сап:
}}
}}


== Тарыхы ==
== Тарыхы ==
[[1914]]-жылы '''Рахмонберди Мадазимов''' жетекчилиги астында [[Ош шаары]]нын [[Орус-тузем мектептери|орус-тузем мектеби]] мугалими [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султанов]] менен бирге [[театр]]алдык кружок негизделген.<ref name=autogenerated1>[http://www.knews.kg/culture/39275_osh_stareyshiy_teatr_respubliki_otmetil_svoe_95-letie/ <small>Ош старейший театр республики отметил своё 95-летие</small>]</ref>.

[[1918]]-жылы Рахмонберди Мадазимов жетекчилиги астында [[Ош уезди]]нын башка агартуу ишмерлери жана мугалимдери Бекназар Назаров, Иброхим Мусабоев, Журахон Зайнобиддинов, Назирхан Камолов, А. Саидов, А. Эшонхонов, Абдукодир Исхоков, Исроилжон Исмоилов, Жалил Собитовтор менен бирге [[Түркстан]] фронти Реввоенсоветине караштуу концерт бригадасын базасында [[Кыргызстан]]дын түштүгүндө биринчи жолу жергиликтүү мусулман элдерден түзүлгөн өз демилгеси менен иштөөчү театралдык кружок негизделген.
Театр труппасынын көркөм жетекчиси Рахмонберди Мадазимов [[Кыргызстан]]дын түштүгүндөгү театралдык кыймылдын биринчи негиздөөчүсү жана уюштуруучусу болгон<ref>[https://archive.is/ZiH72 <small>Они стояли у истоков</small>]</ref>. [[1919]]-жылы кружок драма труппасы болуп калыптанды. Бул труппа [[Кыргызстан]] түштүгүндө театралдык көркөм өнөрун өнүктүрүүго гана эмес жана кесиптик музыкалык көркөм өнөрун өнүктүрүүго дагы кызмат кылды. Анткени труппанын репертуаринда спектакль коюдан тышкары, көптөгөн [[концерт]]тик программалар коюлду, ошондой эле спектаклдерди коштоогон элдик обондор үчүн музыкалык иштеп чыгуу жүргүзүлгөндүктан музыкант-профессионалдардын калыптанышы жолундо өзгөчө этабы болду.
Андан ары бул труппа [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры]]н түзүү үчүн негиз болуп калды.<ref>[http://www.centrasia.ru/person2.php?st=1386103932 <small>Центразия Персоны</small>]</ref> [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Ош шаарындагы өзбек драма театры]] [[Борбордук Азия]]да [[Ташкент]] шаарындагы Хамза атындагы өзбек улуттук академиялык драма театрынан ([[1913]]-[[27 февраль]] [[1914]]-жылдары негизделген) кийинки экинчи байыркы профессионал театры болуп эсептелет.

Рахмонберди Мадазимов [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театр]] курамында [[Ош уезди]]нын бардык райондорунда болуп, ал жерде спектаклдер коюп [[басмачылык]] менен көркөм өнөр жана [[маданият]] куралы менен күрөшту. Райондорда спектаклдер коюп, [[басмачы]]лар жайгашкан жана аларды куралдарын сактоочу жайларын билген. Ал өзүнүн тууганы [[Ош шаары]]нын [[милиция]]сын негиздөөчүсү жана биринчи башчысы [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султанов]] менен бирге [[басмачылык]]ты жок кылууда активдүү катышкан. Ал өзүнүн арабасында театр реквизити менен бирге куралдарды бекитип кызылдарга ташып, [[басмачы]]лар бандалары жайгашкан жерлерден өткөргон, ошентип Кызыл армияны [[курал-жарак]] жана ок-дарылар менен жабдуу кылган.

Драма труппасы койгон Маннон Уйгурдын "[[Түркстан]]дык табып" пьесасы өз убагында реакцион диний ишмерлердин кескин нааразылыгын келтирди. Ошол кезде труппа курамында аял актрисалар жок эле, анда аялдардын ролун Журахон Зайнобиддинов мыкты аткарган. [[Жарандык согуш]]тун убагында Ошко чектеш болгон райондор согуш майданына айланды. [[Ош шаары]]нын [[милиция]]сын башчысы [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султановдун]] сунушу боюнча [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|труппа]] бул фронттун катышуучусу жана [[РКП(б)|большевиктер партиясынын]] үгүтчүүсү болуп калды. [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Театралдык труппа]] [[Ош уезди]]нин айылдарында, [[базар]]ларда, аянттарда жана көп эл чогулган башка жерлерде спектаклдер жана [[концерт]]терди коюп, [[басмачы]]лардын кара ниеттерин көрсөттү.
Көрүнүктүү [[революция]] ишмерлери [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султанов]] жана [[Касымбеков Мырза Фазылбек|Фазылбек Касымбековтор]] [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театралдык труппанын]] жаш жамаатына бутга турууга жардам беришти.

[[Султанов, Балтакожо|Б. Султановдун]] кайынысы [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Ош өзбек театрын]] биринчи негиздөөчүсү жана көркөм жетекчиси Рахмонберди Мадазимов мындай айтып жүргөн: [[Корбашы]] [[Мадаминбек]] [[Андижан облусу|Андижан]]га жакын жерлерде талоончулук кылып, тургундарга куралдуу кол салып журду. [[Ош шаары]]нын [[милиция]]сын башчысы [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султанов]] жана Ош [[гарнизон]]у [[Андижан облусу|Андижан]] аскердик [[гарнизон]]ун [[курал-жарак]] менен камсыз кылуу учун жардам берууну каалады. Бирок ал жакка куралды кандай жеткирүүгө болот? Бул көйгөйдү [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театр]] артисттери чечти. Арабаны жасалгалашты, анга [[курал-жарак]]ты жайып коюшту, үстүнөн төшөктөр коюшту. Артист Рахмонберди Мадазимов грим сыйпоолоп жана чоң "ишан"-диний үгүттөөчү болду. Дагы эки актёр анын "муридтери"-шакирттери болуп калды. Өзүнө жакын мусулмандардын ыйык [[Куран]] китебин коюшту, аны окуп жолго тушту. Араба Ходжаабадга жакындап барганда ок атылганы угулду. Арабаны ондогон [[басмачы]]лар курчооду. Ошондо арабакеч [[басмачы]]ларга бармагы менен "жымжырт" деп белгисин көрсөттү жана парданы тартып койду. [[Басмачы]]лар "ишан" жана анын "шакиртерин" көрүүшту жана жүгүнүүшту. Андан кийин аларды [[Андижан облусу|Андижан]]га чейин урмат менен жеткиришти. [[Курал-жарак]] менен камсыз кылуу үчүн [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|труппанын]] мындай "постановкалары" бир нече жолу кайталанды.

[[Кыргыз АССР Эл Комиссарлар Совети (ЭКС)|Кыргыз АССР эл комиссарлары Кеңешинын]] [[1929]] жылдагы [[Акты (документ)|токтомуна]] ылайык [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театр]] өз ишин кесипкөй негизде баштаган. Ошол убакыттан баштап [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театр]] сахнасында көйгөйлүү маселелерди чагылдырган чоң пьесалар жана чыгармалар коюлгон. Сахнада коюлган Камил Яшин жана Музаффар Мухамедовтын "Гулсара" музыкалуу драмасы чоң окуялардын бири болуп калды. [[1929]]-[[1931]]-жылдары театрда К. Яшиндын "Лолахон", "Ажи-ажи" пьесалары коюлду. Бул чыгармалар идеялык душмандардын кара ойлорун ачып берди. "Лолахон" спектакли [[Араван]], [[Өзгөн району|Өзгөн]], [[Кара-Суу району|Кара-Суу]], Ходжаабад эмгекчилерин арасында көп жолу коюлуп жатты. [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Театр]] кызматкерлерине карата реакциялык элементтер бир катар кол салууларды уюштуруштуу. [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Театр]] артисттери Рахмонберди Мадазимовту, [[Моминова, Разияхан|Розияхон Муминованы]], Тожихон Хасанованы, [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмоновту]] кармап алуу жана көздорүн чукуу учун жалдангычтар даярдалган эле. [[Артист]]тердин коопсуздугун камсыз кылуу үчүн аларга куралдуу сакчылар коюлган эле.

Уюштуруу кыйынчылыктарга карабастан, [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театр]] өзүнүн репертуарын жаңы идеялык жана чоң көркөм чыгармалардын эсебинен кеңейтти. [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Театрга]] бул учун [[СССР]]дин эл артисти Рахим Пирмухамедов, [[Өзбекстан]]дын эл артисттери Хикмат Латипов жана Кудрат Ходжаевтер чоң практикалык жардам көрсөттүшту. [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Ош театрын]] сахнасында "Эки коммунист", "Достор", "[[Алишер Навои]]" жана башка чыгармалар коюлду.

[[1934]] жылы [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театр]] жамаатын курамында [[Ленинград]], [[Москва]], [[Ташкент]] шаарларында биринчи гастролдорундо катышкан. [[1934]] жылдын августунда театралдык жамааттын курамында 70 адам [[Ленинград]] шаарына гастролдорго барды. [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Театр]] репертуары "Фархад менен Ширин", "Лейла менен Маджнун" жана башка өзбек пьесалары тузду. [[Ленинград]]дын искусство сүйүүчүлөру [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театр]] чыгыштарын жакшы кабыл алышты, ошондуктан узак эмеске пландаштырылган бул гастролдор дээрлик бир айга созулдуу. [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театрдын]] жамааты чыгармачыл жолугушууларды ишканаларда, окуу жайларында, укмуштуу [[«Аврора» (крейсер)|"Аврора" крейсерда]] жүргүздү.

Бардыгы болуп 22 [[концерт]] беришти. Гастроль аягында артисттерди [[Ленинград]] партия обкомунун биринчи катчысы Сергей Миронович Киров кабыл алды, ал белгилегендей, коюлган спектаклдер жана концерттер ленинграддыктарга чоң таасир кылды жана алардын эсинде калат. Жолугушууга Уринбой Рахмонов, А. Насриддинов, Кадыржан Хамидов, З. Умаров, Гуламжан Исраилов, Б. Махмудов, Тожихон Хасанова, [[Маидова, Лайлихан|Лайлихон Моидова]], Р. Ахмедов, Б. Ортиков, И. Худайбердиев, Зиямиддин Шакиров, Лутфулло Ходжаев, Р. Мухаммаджанов, Ж. Юсупжанов, Ж. Мухаммаджанова, Д. Каюмов, П. Салиев жана башкалар катышкан. Жолугушуунун аягында алар С.М. Киров менен сүрөткө түшүүштү. С.М Киров өлгөндөн кийин [[1937]] жылы [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театрге]] С.М. Кировтын аты коюлду.

[[1934]] жылы [[Ташкент]]те пахтакер алдыңкылардын чогулушу өткөрүлгөн. [[Өзбек ССР]] [[Борбордук аткаруу комитети]] президиумдун төрагасы [[Ахунбабаев Юлдаш|Юлдаш Ахунбабаевтын]] чакыруусу боюнча [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театрдын]] жамааты слёт катышуучуларыне [[концерт]] коюу үчүн [[Ташкент]]ке барды. Слёт катышуучулары обончу [[Тарак, Абдулла Файзулла|Абдулла тарок Файзуллаевтын]], артисттер Уринбой Рахмоновтын, [[Моминова, Разияхан|Р. Муминованын]], Т. Хасанованын, [[Маидова, Лайлихан|Л. Моидованын]], К. Хамидовтын, Ж. Исраиловтын чыгыштарын кулак тундурган кол чабуулар менен кабыл алды. [[1934]] жылы Уринбой Рахмонов [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|театр]] курамында [[Москва]] гастролдорунда эле катышкан. 26 май-4 июнь [[1939]] жылы [[Москва]]да кыргыз искусствосунун I декадасында катышкан жана чыгармачылык топ катышуучулары [[Калинин, Михаил Иванович|М.И. Калинин]] менен жолукту<ref>[http://portalus.ru/modules/biographies/rus_readme.php?subaction=showfull&id=1422800665&archive=&start_from=&ucat=1& Биографии знаменитостей]</ref>.

[[1939]] жана [[1940]] жылдары [[Бишкек (шаар)|Фрунзе шаарында]] гастролдордо катышкан. [[Улуу Ата Мекендик согуш]] мезгилинде [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Ош театрынын]] артисттери фронттордо болуп жана жоокерлерге мекенчилдик спектаклдер койду. Уринбой Рахмонов, Б. Хасанова, Э. Бутаева, М. Атабаев жоокерлерди эрдикке чакырды. Бул жылдары сахнада Камил Яшиндын "Бороон", "Оккупанттерге өлүм!", Сабир Абдулланын "Курбан Умаров", Уйгундын "Жашоо ыры", Билль-Белоцерковскийдын "Чек арачылар" , [[Корнейчук Александр Евдокимович|Корнейчуктун]] "Фронт" чыгармалары коюлду. [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Театралдык жамаат]] эмгекчилердин массасын аскердик-патриоттуулук духунда тарбиялоого чоң салымын кошкон. [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Театралдык жамаатынын]] жана Уринбой Рахмоновтун чыгармачылык потенциалын ачып берүү үчүн сахнага коюлган Хамзанын "Бай жана батрак", "Майсаранын жоруктары", К. Тренёвтун "Любовь Яровая" [[Шиллер Иоган Кристоф Фридрих|Шиллердын]] "Алдоо жана сүйүү", С. Абдулланын "Тахир менен Зухра", М. Ордубадинын "5 сомдук келин", Хуршидтын "Фархад менен Ширин", К. Яшиндын "Гулсара", Уйгундын "Жаз", "Алтынкуль" чыгармалары чоң ролду ойноду<ref>[http://www.centrasia.ru/person2.php?st=1386185035 Центразия Персоны]</ref>.

[[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Театралдык жамаатынын]] жана Журахон Рахмоновдун чыгармачылык көтөрүүда [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Ош театрынын]] сахнасында коюлган [[Чыңгыз Айтматов|Ч. Айтматовдун]] "[[Саманчынын жолу]]", К. Яшин жана М. Мухамедовдун "Дилором", [[Шекспир]]дын "Отелло" чыгармалары чоң ролду ойноду. Кийинки жылдары Журахон Рахмонов [[Шараф Рашидов]]тун "Кубаттуу толкун" , К.Тренёвтун "Любовь Яровая", "Кизил галстук", [[Шиллер Иоган Кристоф Фридрих|Шиллер]]дын "Алдоо жана сүйүү", [[Гольдони Карло|К.Гольдони]]нын "Эки мырзага малай", [[Островский, Александр Николаевич|Александр Островскийдын]] "Добул", [[Байтемиров, Насирдин|Насриддин Байтемиров]]тун «[[Салиева Уркуя|Уркуя]]», "Той алдында дүрбөлөн", "Сүйүү, жаз жана шайтан" чыгармаларында роль ойногон.

14-25 октябрь [[1958]] жылы Журахон Рахмонов [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Ош өзбек драма театрынын]] жамааты менен бирге [[Москва]]да кыргыз искусствосу жана адабиятынын экинчи декадасында катышкан. [[1961]] жылы 20 февралында [[Кыргызстан театр ишмерлер союзу|Кыргызстан театралдык коомунун]] I съездинде катышкан. [[1967]] жылы [[Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры|Ош өзбек драма театры]] [[Тажик ССР]]да гастрольда болчу. Гастролдор чоң ийгилик менен өтүү, жамаат [[Тажик ССР]] [[маданият]] [[Министрлик|министрлигинин]] [[Грамота (сыйбарак)|ардак грамотасы]] менен сыйланды. 11-17 июль [[1967]] жылы [[Москва]]да [[Кыргызстан]]дын [[маданият]] жана [[искусство]] Кундорундо катышкан. 4-14 сентябрь [[1969]] жылы [[Өзбек ССР]]да кыргыз адабияты жана искусство декадасында катышкан. 2-10 апрель [[1970]] жылы В.И. [[Ленин]] 100 жылдыгына арналган [[СССР]] элдеринин [[искусство]] майрамында катышкан<ref>[http://www.onteatr.ru/aktery/rakhmonov-zhurakhon-rakhmonberdievich <small>Cоветские актеры кино и театра мужчины</small>]</ref>.

Журахон Рахмонов [[кыргыз тили]]н мыкты билгени учун, ал [[Султан Ибраимов|С. Ибраимов]] атындагы [[Ош кыргыз академиялык драма театры]] (24 ноябрь [[1972]] жылы уюшулган, [[1974]] жылы курулду) ачылганга чейин кыргыз улуттук жазуучулардын классикалык жана заманбап чыгармаларын пропагандалады жана театр сахнасында коюда активдүү катышкан. Ал кыргыз авторлорунун чыгармаларын аткарууда ролдорду нукура [[кыргыз тили]]нде ойноду. [[1957]] жылы ал [[Кыргыз ССР]]ынын [[маданият]] [[Министрлик|министрлигинин]] [[Грамота (сыйбарак)|ардак грамотасы]] менен, ал эми [[1976]] жылы IX [[Беш жылдык пландар|беш жылдык]] ударниги медалы менен сыйланган. [[Ташкент]]те гастролдор бүткөндөн кийин [[маданият]] жана [[искусство]] пропагандалоо жана өнүктүрүү учун кошкон зор салымы үчүн Журахон Рахмонов [[Өзбек ССР]] Жогорку Совети [[Президиум]]унун 5 июль [[1974]] жылдагы №164 [[Жарлык|Жарлыгы]] менен [[Өзбекстан]] эмгек сиңирген [[артист]]и ([[медаль]] № 877) ардак наам менен сыйланды<ref>[http://archive.is/nTnwH <small>Актёрская династия</small>]</ref>.

== [[“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы]]дан көчурмө ==
'''Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры''' алгач ([[1919]]-жылдан) өз демилгелүү драма ийрими болуп, [[1932]]-ж. профессионал музыкалуу драма театры катары Ош шаарында уюшулган. Театр [[1929]]–[[1934]]-ж. А. Орозбековдун, [[1934]]–[[1992]]-ж. С.М. Кировдун ысмын алып жүргөн, [[1992]]-жылдан [[Бабур]]дун атында. Театр концерт программасы менен бирге драма жана музыкалуу драма спектаклдерин коёт. [[1934]]-ж. концерттик программа менен [[Москва]], [[Ленинград]] шаарында гастролдо болгон. Койгон белгилүү спектаклдери: К. Яшен, «Эки коммунист» ([[1933]]); Г. Зафари, «Халима» ([[1933]]); К. Гоцци, «Турандот каныша», Н. Гоголь «Текшерүүчү» ([[1934]]); Ж. Турусбеков, «Ажал ордуна» ([[1936]]); Хамза, «Бай жана батрак» ([[1939]]), «Майсаранын жоруктары» ([[1941]]); И. Акрамов, «Адолат» ([[1950]], [[1975]]); Г. Гулам, «Ташбалта ашык» ([[1960]], [[1974]]); К. Маликов, «Бийик жерде» ([[1960]]); К. Жантөшев, «Тоо бүркүтү» ([[1965]]), Ч. Айтматов, «Саманчынын жолу» ([[1966]]); А. Рахмат, «Абдулла Набиев» ([[1967]]); Ш. Рашидов, «Кубаттуу толкун» ([[1969]]); А. Абдугафуров, «Ач көздүк» ([[1972]]); Т. Абдумомунов, «Ашырбай» ([[1974]]); Н. Байтемиров, «Уркуя» ([[1977]]) ж. б. Алгачкы артисттери: [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]], Бекназар Назаров, [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]], [[Тарак, Абдулла Файзулла|Абдулла тарок Файзуллаев]], [[Рахмонов Журахон|Журахон Рахмонов]], Разия Муминова, Лайлихан Маидова ж. б. Режиссёрлору: Ф.Я. Литвинская, С. Юлдашев, Э. Мурадов, С. Умаров, сүрөтчүсү Т. Сафаров, дирижёру Т. Арифхожаев. Театрда Кыргыз ССР эл артисти [[Салиева, Турсунхан|Турсунхон Солиева]], Кыргыз ССР эмгек сиңирген артисттери [[Рахмонов Журахон|Ж. Рахмонов]], Х. Хасанов, Т. Урунова ж. б. иштеген.
'''Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры''' алгач ([[1919]]-жылдан) өз демилгелүү драма ийрими болуп, [[1932]]-ж. профессионал музыкалуу драма театры катары Ош шаарында уюшулган. Театр [[1929]]–[[1934]]-ж. А. Орозбековдун, [[1934]]–[[1992]]-ж. С.М. Кировдун ысмын алып жүргөн, [[1992]]-жылдан [[Бабур]]дун атында. Театр концерт программасы менен бирге драма жана музыкалуу драма спектаклдерин коёт. [[1934]]-ж. концерттик программа менен [[Москва]], [[Ленинград]] шаарында гастролдо болгон. Койгон белгилүү спектаклдери: К. Яшен, «Эки коммунист» ([[1933]]); Г. Зафари, «Халима» ([[1933]]); К. Гоцци, «Турандот каныша», Н. Гоголь «Текшерүүчү» ([[1934]]); Ж. Турусбеков, «Ажал ордуна» ([[1936]]); Хамза, «Бай жана батрак» ([[1939]]), «Майсаранын жоруктары» ([[1941]]); И. Акрамов, «Адолат» ([[1950]], [[1975]]); Г. Гулам, «Ташбалта ашык» ([[1960]], [[1974]]); К. Маликов, «Бийик жерде» ([[1960]]); К. Жантөшев, «Тоо бүркүтү» ([[1965]]), Ч. Айтматов, «Саманчынын жолу» ([[1966]]); А. Рахмат, «Абдулла Набиев» ([[1967]]); Ш. Рашидов, «Кубаттуу толкун» ([[1969]]); А. Абдугафуров, «Ач көздүк» ([[1972]]); Т. Абдумомунов, «Ашырбай» ([[1974]]); Н. Байтемиров, «Уркуя» ([[1977]]) ж. б. Алгачкы артисттери: [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]], Бекназар Назаров, [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]], [[Тарак, Абдулла Файзулла|Абдулла тарок Файзуллаев]], [[Рахмонов Журахон|Журахон Рахмонов]], Разия Муминова, Лайлихан Маидова ж. б. Режиссёрлору: Ф.Я. Литвинская, С. Юлдашев, Э. Мурадов, С. Умаров, сүрөтчүсү Т. Сафаров, дирижёру Т. Арифхожаев. Театрда Кыргыз ССР эл артисти [[Салиева, Турсунхан|Турсунхон Солиева]], Кыргыз ССР эмгек сиңирген артисттери [[Рахмонов Журахон|Ж. Рахмонов]], Х. Хасанов, Т. Урунова ж. б. иштеген.



27 декабрь 2015, саат 13:40 учурдагы нуска

Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры
Дареги: Ош шаары, Ленин көчөсү, 326
Жалпы маалымат
Өлкө

Кыргызстан

Негизиндөөчүсү

Рахмонберди Мадазимов, Уринбой Рахмонов

Жетекчиси

Набижон Мамажонов

Мурдагы аталыштары

Киров атындагы Ош өзбек музыкалуу драма театры

Урааны

Ар дайым биринчи!

Дареги

Кыргызстан, Ош шаары, Ленин көчөсү, 326

http://teatrbabur.kg/index.php/ru

Тарыхы

1914-жылы Рахмонберди Мадазимов жетекчилиги астында Ош шаарынын орус-тузем мектеби мугалими Балтыходжа Султанов менен бирге театралдык кружок негизделген.[1].

1918-жылы Рахмонберди Мадазимов жетекчилиги астында Ош уездинын башка агартуу ишмерлери жана мугалимдери Бекназар Назаров, Иброхим Мусабоев, Журахон Зайнобиддинов, Назирхан Камолов, А. Саидов, А. Эшонхонов, Абдукодир Исхоков, Исроилжон Исмоилов, Жалил Собитовтор менен бирге Түркстан фронти Реввоенсоветине караштуу концерт бригадасын базасында Кыргызстандын түштүгүндө биринчи жолу жергиликтүү мусулман элдерден түзүлгөн өз демилгеси менен иштөөчү театралдык кружок негизделген. Театр труппасынын көркөм жетекчиси Рахмонберди Мадазимов Кыргызстандын түштүгүндөгү театралдык кыймылдын биринчи негиздөөчүсү жана уюштуруучусу болгон[2]. 1919-жылы кружок драма труппасы болуп калыптанды. Бул труппа Кыргызстан түштүгүндө театралдык көркөм өнөрун өнүктүрүүго гана эмес жана кесиптик музыкалык көркөм өнөрун өнүктүрүүго дагы кызмат кылды. Анткени труппанын репертуаринда спектакль коюдан тышкары, көптөгөн концерттик программалар коюлду, ошондой эле спектаклдерди коштоогон элдик обондор үчүн музыкалык иштеп чыгуу жүргүзүлгөндүктан музыкант-профессионалдардын калыптанышы жолундо өзгөчө этабы болду. Андан ары бул труппа Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театрын түзүү үчүн негиз болуп калды.[3] Ош шаарындагы өзбек драма театры Борбордук Азияда Ташкент шаарындагы Хамза атындагы өзбек улуттук академиялык драма театрынан (1913-27 февраль 1914-жылдары негизделген) кийинки экинчи байыркы профессионал театры болуп эсептелет.

Рахмонберди Мадазимов театр курамында Ош уездинын бардык райондорунда болуп, ал жерде спектаклдер коюп басмачылык менен көркөм өнөр жана маданият куралы менен күрөшту. Райондорда спектаклдер коюп, басмачылар жайгашкан жана аларды куралдарын сактоочу жайларын билген. Ал өзүнүн тууганы Ош шаарынын милициясын негиздөөчүсү жана биринчи башчысы Балтыходжа Султанов менен бирге басмачылыкты жок кылууда активдүү катышкан. Ал өзүнүн арабасында театр реквизити менен бирге куралдарды бекитип кызылдарга ташып, басмачылар бандалары жайгашкан жерлерден өткөргон, ошентип Кызыл армияны курал-жарак жана ок-дарылар менен жабдуу кылган.

Драма труппасы койгон Маннон Уйгурдын "Түркстандык табып" пьесасы өз убагында реакцион диний ишмерлердин кескин нааразылыгын келтирди. Ошол кезде труппа курамында аял актрисалар жок эле, анда аялдардын ролун Журахон Зайнобиддинов мыкты аткарган. Жарандык согуштун убагында Ошко чектеш болгон райондор согуш майданына айланды. Ош шаарынын милициясын башчысы Балтыходжа Султановдун сунушу боюнча труппа бул фронттун катышуучусу жана большевиктер партиясынын үгүтчүүсү болуп калды. Театралдык труппа Ош уездинин айылдарында, базарларда, аянттарда жана көп эл чогулган башка жерлерде спектаклдер жана концерттерди коюп, басмачылардын кара ниеттерин көрсөттү. Көрүнүктүү революция ишмерлери Балтыходжа Султанов жана Фазылбек Касымбековтор театралдык труппанын жаш жамаатына бутга турууга жардам беришти.

Б. Султановдун кайынысы Ош өзбек театрын биринчи негиздөөчүсү жана көркөм жетекчиси Рахмонберди Мадазимов мындай айтып жүргөн: Корбашы Мадаминбек Андижанга жакын жерлерде талоончулук кылып, тургундарга куралдуу кол салып журду. Ош шаарынын милициясын башчысы Балтыходжа Султанов жана Ош гарнизону Андижан аскердик гарнизонун курал-жарак менен камсыз кылуу учун жардам берууну каалады. Бирок ал жакка куралды кандай жеткирүүгө болот? Бул көйгөйдү театр артисттери чечти. Арабаны жасалгалашты, анга курал-жаракты жайып коюшту, үстүнөн төшөктөр коюшту. Артист Рахмонберди Мадазимов грим сыйпоолоп жана чоң "ишан"-диний үгүттөөчү болду. Дагы эки актёр анын "муридтери"-шакирттери болуп калды. Өзүнө жакын мусулмандардын ыйык Куран китебин коюшту, аны окуп жолго тушту. Араба Ходжаабадга жакындап барганда ок атылганы угулду. Арабаны ондогон басмачылар курчооду. Ошондо арабакеч басмачыларга бармагы менен "жымжырт" деп белгисин көрсөттү жана парданы тартып койду. Басмачылар "ишан" жана анын "шакиртерин" көрүүшту жана жүгүнүүшту. Андан кийин аларды Андижанга чейин урмат менен жеткиришти. Курал-жарак менен камсыз кылуу үчүн труппанын мындай "постановкалары" бир нече жолу кайталанды.

Кыргыз АССР эл комиссарлары Кеңешинын 1929 жылдагы токтомуна ылайык театр өз ишин кесипкөй негизде баштаган. Ошол убакыттан баштап театр сахнасында көйгөйлүү маселелерди чагылдырган чоң пьесалар жана чыгармалар коюлгон. Сахнада коюлган Камил Яшин жана Музаффар Мухамедовтын "Гулсара" музыкалуу драмасы чоң окуялардын бири болуп калды. 1929-1931-жылдары театрда К. Яшиндын "Лолахон", "Ажи-ажи" пьесалары коюлду. Бул чыгармалар идеялык душмандардын кара ойлорун ачып берди. "Лолахон" спектакли Араван, Өзгөн, Кара-Суу, Ходжаабад эмгекчилерин арасында көп жолу коюлуп жатты. Театр кызматкерлерине карата реакциялык элементтер бир катар кол салууларды уюштуруштуу. Театр артисттери Рахмонберди Мадазимовту, Розияхон Муминованы, Тожихон Хасанованы, Уринбой Рахмоновту кармап алуу жана көздорүн чукуу учун жалдангычтар даярдалган эле. Артисттердин коопсуздугун камсыз кылуу үчүн аларга куралдуу сакчылар коюлган эле.

Уюштуруу кыйынчылыктарга карабастан, театр өзүнүн репертуарын жаңы идеялык жана чоң көркөм чыгармалардын эсебинен кеңейтти. Театрга бул учун СССРдин эл артисти Рахим Пирмухамедов, Өзбекстандын эл артисттери Хикмат Латипов жана Кудрат Ходжаевтер чоң практикалык жардам көрсөттүшту. Ош театрын сахнасында "Эки коммунист", "Достор", "Алишер Навои" жана башка чыгармалар коюлду.

1934 жылы театр жамаатын курамында Ленинград, Москва, Ташкент шаарларында биринчи гастролдорундо катышкан. 1934 жылдын августунда театралдык жамааттын курамында 70 адам Ленинград шаарына гастролдорго барды. Театр репертуары "Фархад менен Ширин", "Лейла менен Маджнун" жана башка өзбек пьесалары тузду. Ленинграддын искусство сүйүүчүлөру театр чыгыштарын жакшы кабыл алышты, ошондуктан узак эмеске пландаштырылган бул гастролдор дээрлик бир айга созулдуу. театрдын жамааты чыгармачыл жолугушууларды ишканаларда, окуу жайларында, укмуштуу "Аврора" крейсерда жүргүздү.

Бардыгы болуп 22 концерт беришти. Гастроль аягында артисттерди Ленинград партия обкомунун биринчи катчысы Сергей Миронович Киров кабыл алды, ал белгилегендей, коюлган спектаклдер жана концерттер ленинграддыктарга чоң таасир кылды жана алардын эсинде калат. Жолугушууга Уринбой Рахмонов, А. Насриддинов, Кадыржан Хамидов, З. Умаров, Гуламжан Исраилов, Б. Махмудов, Тожихон Хасанова, Лайлихон Моидова, Р. Ахмедов, Б. Ортиков, И. Худайбердиев, Зиямиддин Шакиров, Лутфулло Ходжаев, Р. Мухаммаджанов, Ж. Юсупжанов, Ж. Мухаммаджанова, Д. Каюмов, П. Салиев жана башкалар катышкан. Жолугушуунун аягында алар С.М. Киров менен сүрөткө түшүүштү. С.М Киров өлгөндөн кийин 1937 жылы театрге С.М. Кировтын аты коюлду.

1934 жылы Ташкентте пахтакер алдыңкылардын чогулушу өткөрүлгөн. Өзбек ССР Борбордук аткаруу комитети президиумдун төрагасы Юлдаш Ахунбабаевтын чакыруусу боюнча театрдын жамааты слёт катышуучуларыне концерт коюу үчүн Ташкентке барды. Слёт катышуучулары обончу Абдулла тарок Файзуллаевтын, артисттер Уринбой Рахмоновтын, Р. Муминованын, Т. Хасанованын, Л. Моидованын, К. Хамидовтын, Ж. Исраиловтын чыгыштарын кулак тундурган кол чабуулар менен кабыл алды. 1934 жылы Уринбой Рахмонов театр курамында Москва гастролдорунда эле катышкан. 26 май-4 июнь 1939 жылы Москвада кыргыз искусствосунун I декадасында катышкан жана чыгармачылык топ катышуучулары М.И. Калинин менен жолукту[4].

1939 жана 1940 жылдары Фрунзе шаарында гастролдордо катышкан. Улуу Ата Мекендик согуш мезгилинде Ош театрынын артисттери фронттордо болуп жана жоокерлерге мекенчилдик спектаклдер койду. Уринбой Рахмонов, Б. Хасанова, Э. Бутаева, М. Атабаев жоокерлерди эрдикке чакырды. Бул жылдары сахнада Камил Яшиндын "Бороон", "Оккупанттерге өлүм!", Сабир Абдулланын "Курбан Умаров", Уйгундын "Жашоо ыры", Билль-Белоцерковскийдын "Чек арачылар" , Корнейчуктун "Фронт" чыгармалары коюлду. Театралдык жамаат эмгекчилердин массасын аскердик-патриоттуулук духунда тарбиялоого чоң салымын кошкон. Театралдык жамаатынын жана Уринбой Рахмоновтун чыгармачылык потенциалын ачып берүү үчүн сахнага коюлган Хамзанын "Бай жана батрак", "Майсаранын жоруктары", К. Тренёвтун "Любовь Яровая" Шиллердын "Алдоо жана сүйүү", С. Абдулланын "Тахир менен Зухра", М. Ордубадинын "5 сомдук келин", Хуршидтын "Фархад менен Ширин", К. Яшиндын "Гулсара", Уйгундын "Жаз", "Алтынкуль" чыгармалары чоң ролду ойноду[5].

Театралдык жамаатынын жана Журахон Рахмоновдун чыгармачылык көтөрүүда Ош театрынын сахнасында коюлган Ч. Айтматовдун "Саманчынын жолу", К. Яшин жана М. Мухамедовдун "Дилором", Шекспирдын "Отелло" чыгармалары чоң ролду ойноду. Кийинки жылдары Журахон Рахмонов Шараф Рашидовтун "Кубаттуу толкун" , К.Тренёвтун "Любовь Яровая", "Кизил галстук", Шиллердын "Алдоо жана сүйүү", К.Гольдонинын "Эки мырзага малай", Александр Островскийдын "Добул", Насриддин Байтемировтун «Уркуя», "Той алдында дүрбөлөн", "Сүйүү, жаз жана шайтан" чыгармаларында роль ойногон.

14-25 октябрь 1958 жылы Журахон Рахмонов Ош өзбек драма театрынын жамааты менен бирге Москвада кыргыз искусствосу жана адабиятынын экинчи декадасында катышкан. 1961 жылы 20 февралында Кыргызстан театралдык коомунун I съездинде катышкан. 1967 жылы Ош өзбек драма театры Тажик ССРда гастрольда болчу. Гастролдор чоң ийгилик менен өтүү, жамаат Тажик ССР маданият министрлигинин ардак грамотасы менен сыйланды. 11-17 июль 1967 жылы Москвада Кыргызстандын маданият жана искусство Кундорундо катышкан. 4-14 сентябрь 1969 жылы Өзбек ССРда кыргыз адабияты жана искусство декадасында катышкан. 2-10 апрель 1970 жылы В.И. Ленин 100 жылдыгына арналган СССР элдеринин искусство майрамында катышкан[6].

Журахон Рахмонов кыргыз тилин мыкты билгени учун, ал С. Ибраимов атындагы Ош кыргыз академиялык драма театры (24 ноябрь 1972 жылы уюшулган, 1974 жылы курулду) ачылганга чейин кыргыз улуттук жазуучулардын классикалык жана заманбап чыгармаларын пропагандалады жана театр сахнасында коюда активдүү катышкан. Ал кыргыз авторлорунун чыгармаларын аткарууда ролдорду нукура кыргыз тилинде ойноду. 1957 жылы ал Кыргыз ССРынын маданият министрлигинин ардак грамотасы менен, ал эми 1976 жылы IX беш жылдык ударниги медалы менен сыйланган. Ташкентте гастролдор бүткөндөн кийин маданият жана искусство пропагандалоо жана өнүктүрүү учун кошкон зор салымы үчүн Журахон Рахмонов Өзбек ССР Жогорку Совети Президиумунун 5 июль 1974 жылдагы №164 Жарлыгы менен Өзбекстан эмгек сиңирген артисти (медаль № 877) ардак наам менен сыйланды[7].

“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясыдан көчурмө

Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры алгач (1919-жылдан) өз демилгелүү драма ийрими болуп, 1932-ж. профессионал музыкалуу драма театры катары Ош шаарында уюшулган. Театр 19291934-ж. А. Орозбековдун, 19341992-ж. С.М. Кировдун ысмын алып жүргөн, 1992-жылдан Бабурдун атында. Театр концерт программасы менен бирге драма жана музыкалуу драма спектаклдерин коёт. 1934-ж. концерттик программа менен Москва, Ленинград шаарында гастролдо болгон. Койгон белгилүү спектаклдери: К. Яшен, «Эки коммунист» (1933); Г. Зафари, «Халима» (1933); К. Гоцци, «Турандот каныша», Н. Гоголь «Текшерүүчү» (1934); Ж. Турусбеков, «Ажал ордуна» (1936); Хамза, «Бай жана батрак» (1939), «Майсаранын жоруктары» (1941); И. Акрамов, «Адолат» (1950, 1975); Г. Гулам, «Ташбалта ашык» (1960, 1974); К. Маликов, «Бийик жерде» (1960); К. Жантөшев, «Тоо бүркүтү» (1965), Ч. Айтматов, «Саманчынын жолу» (1966); А. Рахмат, «Абдулла Набиев» (1967); Ш. Рашидов, «Кубаттуу толкун» (1969); А. Абдугафуров, «Ач көздүк» (1972); Т. Абдумомунов, «Ашырбай» (1974); Н. Байтемиров, «Уркуя» (1977) ж. б. Алгачкы артисттери: Рахмонберди Мадазимов, Бекназар Назаров, Уринбой Рахмонов, Абдулла тарок Файзуллаев, Журахон Рахмонов, Разия Муминова, Лайлихан Маидова ж. б. Режиссёрлору: Ф.Я. Литвинская, С. Юлдашев, Э. Мурадов, С. Умаров, сүрөтчүсү Т. Сафаров, дирижёру Т. Арифхожаев. Театрда Кыргыз ССР эл артисти Турсунхон Солиева, Кыргыз ССР эмгек сиңирген артисттери Ж. Рахмонов, Х. Хасанов, Т. Урунова ж. б. иштеген.

2004 жылы Бабур атындагы Ош областтык өзбек музыкалуу-драма театрына «академиялык» деген статус берилди[8].

Театрдын негиздөөчүлөрү

  1. Рахмонберди Мадазимов ( 1914 жылдан)
  2. Бекназар Назаров
  3. Иброхим Мусабоев
  4. Журахон Зайнобиддинов
  5. Назирхон Камолов
  6. А.Саидов
  7. А.Эшонхонов
  8. Уринбой Рахмонов (1927 жылдан)
  9. Журахон Рахмонов (1937 жылдан)

Театр артисттери

Кыргызстан эл артисттери

  1. Абдулла тарок Файзуллаев (1940 жыл)
  2. Розияхон Муминова (1940 жыл)
  3. Тожихон Хасанова (1940 жыл)
  4. Лайлихон Моидова (1953 жыл)
  5. Турсунхон Солиева (1974 жыл)
  6. Нематжон Нематов (1979 жыл)
  7. Толибжон Бадинов (1988 жыл)
  8. Ойтожихон Шобдонова (1988 жыл)
  9. Шавкат Дадажонов
  10. Абдурасулжон (Расул) Ураимжонов (31 октябрь 2011) жыл[9]

Өзбекстан эмгек сиңирген артисти

Журахон Рахмонов (5 июль 1974 жыл)

Кыргызстан эмгек сиңирген артисттери

  1. Саримсок Каримов
  2. Тупахон Нурбоева
  3. Шаробиддин Тухтасинов
  4. Хошимжон Хасанов
  5. Кодиржон Хамидов
  6. Ганижон Бутаев
  7. Бозорбой Юлдашев
  8. Мавлонжон Курбонов
  9. Ёркиной Хотамова
  10. Минура Расулжонова
  11. Нигорой Расулжонова
  12. Рисолатхон Урунова
  13. Режаббой Тожибоев
  14. Махмуджон Рахматов
  15. Бахром Тухтаматов
  16. Зиёйдин Жалолов
  17. Матлюба Мавлонова
  18. Жамила Бутабоева
  19. Хамидулло Матхоликов
  20. Алла Аскарова
  21. Дилором Соипова
  22. Самида Холматова

Театрдын репертуары[10]

Театр түзүүлгон күндөн тартып сахнасында 600 ашык чыгармалар коюлду.

  • 1919 жыл - М.Бехбудий «Падаркуш», Маннон Уйгур "Түркстандык табып".
  • 1920 жыл - Хамза «Уулануулган өмүр».
  • 1921 жыл - Гулом Зафари «Жетим».
  • 1922 жыл - Хамза «Ушакчылардын жазасы».
  • 1923 жыл - Комил Яшин «Лолахон».
  • 1924 жыл - Махмуд Рахмон «Түштүктөн рапорт».
  • 1925 жыл - К.Яшин жана М.Музаффаров «Гулсара».
  • 1926 жыл - К.Яшин «Эки коммунист».
  • 1927 жыл - К.Яшин «Достор».
  • 1928 жыл - К.Яшин «Ичиндеги».
  • 1929 жыл - Гулом Зафари «Халима», К.Яшин «Ажи-ажи».
  • 1930 жыл - Умаржон Исмоилов «Пахта талаасындеги тарыхтар».
  • 1931 жыл - Н.В. Гоголь «Үйлөнүү».
  • 1932 жыл - Маннон Уйгур «Котормочу».
  • 1933 жыл - Гаджибеков "Аршин мал алан".
  • 1934 жыл - Н.В. Гоголь "Текшеруучу".
  • 1935 жыл - Назир Сафаров, Зиё Саид «Тарых сүйлөөйт», К.Яшин «Өрттөөйбуз».
  • 1936 жыл - Ж.Турусбеков «Ажал ордуна», К.Тренёв «Любовь Яровая», Тожизода «Комсомолдук взвод».
  • 1937 жыл - Шиллер «Алдоо жана сүйүү», Ш.Хуршид «Фархад менен Ширин».
  • 1938 жыл - К.Гольдони «Эки мырзанын малайы», Сабир Абдулла «Өзбекстан кылычы».
  • 1939 жыл - В.Билль-Белоцерковский «Чек арачылар», Хамза «Бай жана батрак», Сабир Абдулла "Тахир менен Зухра".
  • 1940 жыл - Хамза «Холисхон», К.Яшин «Бороон».
  • 1941 жыл - К.Яшин жана М.Мухамедов «Гулсара», Хуршид «Лейла менен Маджнун", Сабир Абдулла «Курбан Умаров».
  • 1942 жыл - К.Яшин «Оккупанттарга өлум!», Хамза «Майсаранын жоруктары», Корнейчук "Фронт".
  • 1943 жыл - Сабир Абдулла «Даврон ата», Умаржон Исмоилов «Зафар».
  • 1944 жыл - К.Яшин «Нурхон», Мамед Саид Ордубади «5 сомдук келин».
  • 1945 жыл - Уйгун «Жашоо ыры».
  • 1946 жыл - Мухтаров «Аялдын абийири».
  • 1947 жыл - Уйгун «Жаз», Хуршид «Фархад менен Ширин».
  • 1948 жыл - К.Тренёв «Кызыл галстук», Уйгун «Жашоо ыры», Уйгун «Алтынкуль».
  • 1949 жыл - З.Фатхуллин «Желекчелер», Хамид Алимджан «Семург».
  • 1950 жыл - Исмоил Акрам «Адилеттүүлүк», Сабир Абдулла "Алпамыш".
  • 1951 жыл - Ж.Бөкөнбаев «Токтогул», Хуршид «Лейли менен Меджнун».
  • 1952 жыл - Шукур Саъдулла «Ёрилтош», Махмуд Рахмон «Кубаныч», Абдулла Каххар «Жибек сузана».
  • 1953 жыл - Иззат Султан «Алишер Навои», Н. Лысенко «Наталка Полтавка», К.Яшин «Нурхон».
  • 1954 жыл - Шукур Саъдулла «Талаада майрам», Бахром Рахмонов «Жүрөк сыры».
  • 1955 жыл - К.Яшин «Офтобхон», Рабиндранат Тагор «Ганг дарыясынын кызы».
  • 1956 жыл - К.Яшин «Равшан жана Зулхумор», З.Фатхуллин «Ата-Мекенди сүйүү», И.Ахмедов «Сырлар сандыгы».
  • 1957 жыл - Сабир Абдулла "Алпамыш", Самад Вургун «Юлдуз».
  • 1958 жыл - Хамид Алимджан «Ойгул жана Бахтиёр», М.Шатров «Революция аты менен».
  • 1959 жыл - Турсун Собиров «Орзигул», Ахмад Бобожон «Ашик Гариб менен Шахсанам», А.Бобожон «Тайфун», Хамза «Паранжы сырлары».
  • 1960 жыл - Кубанычбек Маликов «Бийик жерде», Хамид Гулям «Ташбалта ашык», Карло Гоцци «Каныша Турандот».
  • 1961 жыл - Рихси Орифжонов «Эгерде башы кыйшык болсо», К.Яшин «Дилором».
  • 1962 жыл - Шукур Саъдулла «Эки билерик», Бексултан Жакиев «Атанын тагдыры».
  • 1963 жыл - Мухаммаджон Хайруллаев «Бала», Абдулла Каххар «Табыттан добуш», Яхёхон Маматхонов «Мели хоббон, Наби товон».
  • 1964 жыл - Ахмад Бобожон «Поэма трагедиясы», Байсеитов, Шаңгытбаев «Бали, бали, кыздар ай», Шекспир «Отелло», Касымали Жантөшев «Шайтан кыз», Прем Чанд «Нимми».
  • 1965 жыл - Сахиб Жамал «Гули сиёх», З.Фатхуллин «Жаштыктагы сүйүү», Касымали Жантөшев «Тоо бүркүтү», Иззат Султан «Бүркүт учушу».
  • 1966 жыл - Иззат Султан «Белгисиз киши», Сабир Абдулла «Гул менен Нооруз», Чыңгыз Айтматов «Саманчынын жолу», Уйгун «Парвона».
  • 1967 жыл - Алишер Навои «Дилором», Адхам Рахмат «Абдулла Набиев», Уткир Рашид «Жуучу», Касымали Жантөшев «Кыз муруту менен».
  • 1968 жыл - Абдулла Кадыри «Төркүнөн чаян», Анатолий Софронов «Ашпозчу аял эрге тийди», Мирзабек Тойбаев «Жаңы келин», Ж.Бекниязов, Исмаилов «Эки от ортосунда», Абдугани Абдугафуров «Өкүнүч».
  • 1969 жыл - Н.В. Гоголь "Үйлөнүү", Хамид Гулям «Укмуштуу нерсе», Шараф Рашидов «Кубаттуу толкун», Мирзакалон Исмоилий «Ферганада таң чыкты".
  • 1970 жыл - Токтоболот Абдумомунов «Жыгылган оогонго күлөт», Мамед Саид Ордубади «5 сомдук келин», Шухрат «Арзан куйөө», Димитрас Псафас «Жалганчы керек».
  • 1971 жыл - А.Д. Иловайский «Чандунун укмуштуу окуясы», Гунтекин «Шариат менен алдоо», Умаржон Исмаилов «Рустам», Суорун Омоллоон «Таң алдында».
  • 1972 жыл - Мухтаров «Шайтан муун», Токтоболот Абдумомунов «Атабектын кызы», А. Абдугафуров «Балойи нафс».
  • 1973 жыл - Абдукаххор Маннонов «Жашоонун башталышы», Александр Островский "Добул", Хамид Гулям «Ташбалта ашык», Саидмуродов «Тоо сулуусу».
  • 1974 жыл - А. Абдугафуров «Куйдирмаган кундош», Жура Махмудов «Сулуу», Аалы Токомбаев «Ашырбай», Рихси Орифжонов «Жазасы жок кылмыш», Саид Ахмад «Келиндер козголоңу».
  • 1975 жыл - Турсун Сабиров «Орзигул», Н. В. Гоголь "Текшерүчү", Умарахунов «Алыстагы адам», Хутаев «Карыялар жаш жаны менен», Исмаил Акрам «Адилеттүүлүк».
  • 1976 жыл - Мехрибон Назаров "Достун колу", Т. Абдумомунов «Эч кимге айтпа», Бабаханов «Тамашакөй Али», Ахмедов «Сырлар сандыгы».
  • 1977 жыл - Папаян «Той алдында дүрбөлөн", Насриддин Байтемиров «Уркуя», А. Абдугафуров «Аталардын мурасы», Аалы Токомбаев «Жаныбарга боор ооруу».

Мындан тышкары, театр сахнасында көптөгөн концерттик программалар коюлган.

Башкы режиссёрлор

  1. Болта Махмудов
  2. Гуломжон Исроилов
  3. Фаина Георгиевна Литвинская
  4. Собиржон Юлдашев
  5. Эркин Муродов
  6. Журабой Махмудов
  7. Салохиддин Умаров
  8. Махмуджон Гуломов
  9. Бообек Ибраев
  10. Абдурашид Бойтемиров
  11. Ганижон Холматов
  12. Каримжон Юлдашев
  13. Набижон Мамажонов

Театрдын директорлору

  1. Солихон Ахмаджонов
  2. Бобохон Ортиков
  3. Абдугани Нурбоев
  4. Салимжон Ёдгоров
  5. Фаттох Мансуров
  6. Лутфулла Исаков
  7. Махмуджон Умаров
  8. Алихон Жураев
  9. Нурмамат Солиев
  10. Солижон Розиков
  11. Мухаммадусмон Азизов
  12. Абдугани Абдугафуров (1973-1983)
  13. Комилжон Восилов
  14. Хошимжон Юлдашев
  15. Набижон Мамажонов (май 2015 жылдан).

Колдонулган адабияттар

Тиркемелер

Интернеттеги шилтемелер